Do roku 2009 w Polsce można było przeprowadzić postępowanie spadkowe w jeden, prawnie usankcjonowany sposób, czyli na drodze sądowej (wymagane było złożenie wniosku wraz z całością dokumentacji a następnie cierpliwe oczekiwanie). W roku 2009 doszło jednakże do bardzo istotnej zmiany, której celem było usprawnienie i odformalizowanie procesu dziedziczenia. Wprowadzona została możliwość nabycia spadku w drodze odpowiedniej czynności notarialnej. Tzw. notarialne poświadczenie dziedziczenia polega na tym, że procedura nabycia spadku przeprowadzana jest w całości u dowolnie wybranego przez spadkobierców notariusza, który wydaje dokument poświadczający dziedziczenie. Zastępuje on  sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Warto podkreślić, że nabycie spadku w tej drodze dotyczy zarówno dziedziczenia ustawowego jak i na podstawie sporządzonego testamentu.

Z praktycznego punktu widzenia zmiana ta jest bardzo istotna, ponieważ umożliwia dużo szybsze i mniej sformalizowane przeprowadzenie wymaganej prawem procedury. Spadkobiercy oraz wszystkie ewentualnie zainteresowane spadkiem osoby zobowiązane są po prostu do stawienia się u notariusza wraz z odpowiednimi dokumentami (przede wszystkim: akt zgonu, akt urodzenia, akt małżeństwa), przy czym warunkiem niezbędnym do przeprowadzenia postępowania spadkowego w tym trybie jest zgoda i porozumienie wszystkich spadkobierców. W przypadku ewentualnego sporu sprawa nabycia spadku będzie musiała być przeprowadzona w drodze tradycyjnego postępowania sądowego.

Notariusz (dowolnie wybrany, ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy jest bez w tym przypadku znaczenia) po zapoznaniu się z dokumentami i odebraniu ewentualnych oświadczeń spadkobierców (co do formy przyjęcia spadku) sporządza akt notarialny, który następnie wprowadzany jest do centralnego systemu informatycznego (aby uniemożliwić ewentualne nadużycia). Dokument ten pozwala spadkobiercom na dalsze rozporządzanie otrzymanym w ten sposób spadkiem.

Hanna Bukowska LL.M.