Wartym poruszenia tematem jest instytucja niezgodności towaru z umową. Czym tak naprawdę jest i w jaki sposób można w praktyce z niej skorzystać. Zagadnienie to regulowane jest Ustawą „o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. Ustawa ta obowiązuje w Polsce od roku 2003 i reguluje kwestie sprzedaży konsumenckiej, które do tej pory objęte były przepisami Kodeksu cywilnego o rękojmi wady towaru. Przepisy Kodeksu cywilnego w tym zakresie nie uległy zmianie, jednakże zmienił się krąg adresatów norm. Mianowicie wyłączona została z niego grupa konsumentów, czyli osób fizycznych, które nabywają towar od przedsiębiorcy (w zakresie działalności jego przedsiębiorstwa) w celu nie związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą bądź zawodową. Jednocześnie należy zaznaczyć, że przepisy tej ustawy mają zastosowanie wyłącznie do tych umów sprzedaży, których przedmiotem są rzeczy ruchome (tzw. towar konsumpcyjny). Ustawy nie stosuje się natomiast do sprzedaży energii elektrycznej, gazu i wody – chyba że sprzedawane są w określonej ilości bądź objętości (art.1 ust.2 Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej). Do momentu wejścia w życie ustawy o sprzedaży konsumenckiej przepisy kodeksu cywilnego regulowały analizowaną problematykę w zasadzie w sposób wyczerpujący i wyłączny. Zmiany instytucjonalno-strukturalne związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej doprowadziły w konsekwencji do wprowadzenia odrębnej regulacji prawnej dla konsumentów, tak aby zwiększyć i zoptymalizować ich ochronę w powszechnym obrocie gospodarczym (jako podmiotów o słabszej pozycji). Ustawą tą wprowadzono pojęcie „niezgodności towaru z umową”, które zastąpiło, jak już wspomniano, rękojmię za wady towaru. Rozwiązania prawne wprowadzone wówczas do obrotu konsumenckiego miały charakter zupełnie nowatorski, nieznany do tej pory w polskim systemie prawnym. Zasadnicza różnica sprowadza się do tego, że niezgodność towaru z umową nie musi wcale oznaczać defektu rzeczy. Wystarczy, że dany towar nie posiada cech o istnieniu, których w momencie zakupu konsument był przez sprzedawcę zapewniany. Istotne jest także to, że odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową trwa przez okres dwóch lat licząc od momentu zakupu. Na podstawie ustawy „o sprzedaży konsumenckiej”, korzystając z instytucji niezgodności towaru z umową konsument ma prawo do żądania od sprzedawcy w pierwszej kolejności nieodpłatnej naprawy bądź wymiany rzeczy, przy czym może domagać się od sprzedawcy odpowiedniego obniżenia ceny albo od umowy odstąpić jeżeli wymiana bądź naprawa jest niemożliwa albo zbyt kosztowna, albo sprzedawca nie naprawi (wymieni) towaru w odpowiednim czasie, albo naprawa albo wymiana oznaczałaby dla konsumenta poważne problemy. Warto jednocześnie wspomnieć że, jedynie w sytuacji, gdy niezgodność towaru z umową jest nieistotna nie ma możliwości odstąpienia od umowy.  Przepisy ustawy o sprzedaży konsumenckiej mają zastosowanie także w przypadku, gdy przedmiotem umowy (tj. towarem konsumpcyjnym) jest rzecz ruchoma używana. W związku z taką regulacją Ustawodawcy na zakończenie należy zaznaczyć, że ustawa o sprzedaży konsumenckiej obejmuje również umowę dostawy, umowę o dzieło oraz umowę komisu, jeżeli stroną takiej umowy jest konsument.

Zmiany legislacyjne obowiązujące już od paru lat w sferze obrotu konsumenckiego w praktyce nadal budzą wiele wątpliwości co do swojej skuteczności, przy czym wydaje się, że problem polega głównie na tym, że świadomość przysługujących nam konsumentom praw oraz umiejętność ich egzekwowania wciąż nie jest wystarczająca...

Hanna Bukowska LL.M.