Problem decyzji administracyjnych, które wkraczają w prawa i obowiązki strony postępowania, w sposób realny przekłada się na sytuację wielu podmiotów, (w tym podmiotów gospodarczych) dochodzących swoich praw w postępowaniu administracyjnym. W doktrynie można spotkać się ze stanowiskiem, że strona ma prawo do dochodzenia odszkodowania nie tylko w przypadku, gdy doszło do ostatecznego uznania nieważności decyzji administracyjnej, ale również w przypadku, gdy wydana decyzja administracyjna organu pierwszej instancji została zmieniona bądź uchylona w postępowaniu odwoławczym. A zatem pojawia się bardzo istotne pytanie: czy istnieje możliwość dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa w sytuacji, gdy doszło do powstania szkody już na skutek wydania błędnej decyzji administracyjnej przez organ pierwszej instancji (a zatem decyzja nie ma charakteru ostatecznego)?. W praktyce, sytuacje gdy organ I instancji wydaje decyzje błędną, są dosyć częste, decyzje te jednak w toku postępowania są uchylane bądź zmieniane. Całe postępowanie administracyjne (tj. do momentu uznania żądania strony) może jednak trwać niezwykle długo, a w tym czasie strona generować może straty i w efekcie dochodzi do powstania poważnej szkody…
W takim przypadku pojawia się pytanie o możliwość dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych (tj. odpowiedzialności deliktowej, na podstawie art. 415 Kodeksu Cywilnego). W myśl ogólnej zasady cywilnoprawnej każdy, kto ze swej winy wyrządził szkodę drugiemu, zobowiązany jest do jej naprawienia. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na Skarb Państwa (art. 417 kc). W świetle obowiązujących bowiem zasad Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza państwowego (a zatem także przez urzędnika administracyjnego). Odpowiedzialność odszkodowawcza rozszerzona jest również na organy samorządu terytorialnego, przy czym w myśl przyjętych zasad za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza samorządu terytorialnego odpowiedzialność ponosi dana jednostka.
W kontekście omawianego zagadnienia zasadnicze znaczenie ma również art. 4172 KC, w myśl którego, jeżeli doszlo do wyrządzenia szkody przy zgodnym z prawem wykonywaniu władzy publicznej, poszkodowany może domagać się zarówno całkowitego,albo częściowego naprawienia szkody, jak również zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Warto jeszcze zaznaczyć, że nie obowiązują już przepisy (art. 418 - 420 Kodeksu Cywilnego,) zgodnie z którymi jeżeli szkoda powstała w wyniku wydania zarządzenia bądź orzeczenia, to odpowiedzialność Skarbu Państwa powstawała wyłącznie wówczas, jeżeli przy wydaniu zarządzenia bądź orzeczenia doszło do naruszenia - które ściganie jest w trybie postępowania dyscyplinarnego albo karnego, a wina sprawcy została stwierdzona w wyroku bądź orzeczeniu dyscyplinarnym…
Podsumowując, w analizowanej sytuacji, dochodzenie odszkodowania za szkodę wyrządzoną błędną decyzją administracyjną, na gruncie obowiązujących przepisów kodeksu cywilnego jest możliwe..
c.d.n…